38 je godina prošlo otkako je Udruga američkih psihijatara (APA) izbacila homoseksualnost sa liste psihičkih poremećaja. Oni koji i danas vjeruju u psihopatološku prirodu homoseksualnosti ne odustaju od pokušaja diskreditacije te odluke. Spinom o gay lobiju negira se neupitan znanstveni temelj koji je nagnao američke psihijatre da kažu “DA” eliminaciji homoseksualnosti iz dijagnostičke nomenklature.
ZNANSTVENA PODLOGA
Pojedinci koji bi LGTB populaciji željeli uskratiti ljudska i civilna prava dobivaju alergijsku reakciju na sam spomen 1973. godine. Odluka o micanju homoseksualnosti sa liste poremećaja nesumnjivo je utrla put jačanju prava seksualnih manjina. Danas, kada je izdanje statističko-dijagnostičkog priručnika iz te godine već zastarijelo i dalje nije prigušen glas onih koji su tu odluku neprestano pokušavali dovesti u pitanje, stavljajući u prvi plan teorije zavjere.
Svijetla reflektora padaju na američku psihologinju Evelyn Hooker i njezino istraživanje iz 1957. godine. Bilo je to prvo istraživanje koje je stavljalo naglasak na socijalni kriterij abnormalnosti, orijentirajući se na homoseksualce koji nisu zatražili psihičku pomoć i koji normalno funkcioniraju u društvu. Evelyn Hooker nije iz inercije prihvatila nekada ustaljeni stav o patološkoj prirodi homoseksualnosti. Zanimalo ju je razlikuju li se homoseksualci od heteroseksualaca po stupnju socijalne prilagodbe. Stručnjaci koji su presudili o psihičkoj uravnoteženosti pojedinaca nisu bili upućeni u njihovu seksualnu orijentaciju. Primijenjena su 3 projektivna testa na grupu od 30 homoseksualaca i 30 heteroseksualaca sličnog stupnja obrazovanja, IQ-a i dobi. Nezavisni su stručnjaci u slučaju sva 3 testa zaključili da nema razlike u socijalnoj prilagođenosti između homoseksualaca i heteroseksualaca. Njezina je studija bila okidač, u lančanoj reakciji nizala su se slična istraživanja sa uvijek istim zaključkom: homoseksualnost per se nije psihopatološki fenomen i ne zahtijeva medicinski tretman.
PO ČEMU JE NEŠTO POREMEĆAJ?
Koliko god česte bile rasprave o psihologiji i psihopatologiji na laičkoj razini, sužen je prostor subjektivnih interpretacija. Sužen i u magli. Naime, stvar je sa psihičkim poremećajima jednostavna, barem u jednom smislu. Postoje jasno zadani kriteriji abnormalnosti. Statistički, socijalni, subjektivni i medicinski. Ako su ispunjena barem dva, možemo govoriti o patologiji određenog fenomena. APA je 1973 godine odlučila skinuti dijagnostičku stigmu manjinskoj seksualnoj orijentaciji. Glas struke je presudio: homoseksualnosti nije mjesto u klasifikaciji psihičkih poremećaja.
SUBJEKTIVNI KRITERIJ ABNORMALNOSTI
U početku bijaše dvojba: je li homoseksualnost patološka inačina normalne ljudske seksualnosti ili jedno od ravnopravnih seksualnih opredjeljenja? Struka se usuglasila u stavu da homoseksualnost per se jednostavno ne ispunjava kriterije psihičkog poremećaja. To je samo i jedino jedan od oblika seksualnog ponašanja koji, sam po sebi, ne zahtjeva terapiju. Evelyn Hooker se u svom istraživanju pozabavila socijalnim kriterijem abnormalnosti, APA je dvojila oko kontroverznog subjektivnog kriterija. Normalno je ono što pojedinac prema vlastitom sudu smatra normalnim kod sebe ili drugih. Američki su psihijatri, stoga, odlučili ne zatvoriti vrata terapeutskih ordinacija onim homoseksualcima koji su u permanentnom stanju unutrašnjih konflikta zbog vlastitog seksualnog identiteta. Drugim riječima, uvedena je distinkcija između homoseksualnosti koju pojedinac prihvaća i one koju ne prihvaća. Za one koji se nikako ne mire sa svojom seksualnošću uvedena je nova dijagnostička etiketa, tzv, poremećaj seksualne orijentacije. Naglašeno je da se ta dijagnostička kategorija razlikuje od homoseksualnosti koja u svojoj osnovi nije poremećaj. Psihijatre nije zanimao fenomen homoseksualnosti nego posljedice koje ona u nekim slučajevima ostavlja na ličnost.
REPRODUKTIVNA FUNKCIJA
Ispunjavanje reproduktivne funkcije diktat je heteroseksualne većine u društvu. APA se u svojem službenom dokumentu iz 1973 godine duhovito obračunala sa onima koji propuštanje stvaranja vlastitog potomostva kroz heteroseksualni odnos smatraju sigurnim znakom socijalne neprilagođenosti i poremećenosti. Tako je APA u svom mišljenju navela da ako je neispunjavanje onog što se smatra optimalnim u nekom životnom području od strane većine kriterij nenormalnosti, onda se popis mora između ostalog proširiti i na celibat (nemogućnost normalnog seksualnog funkcioniranja), vjerski fanatizam (dogmatsko i kruto poštivanje vjerske ideologije), rasizam (iracionalna mržnja prema određenim grupa), i muški šovinizam (iracionalno uvjerenje o inferiornosti žena).
Front se širi: 1986. godine maknuta je i dijagnoza tzv poremećaja seksualne orijentacije pri čemu je nestala svaka referenca na homoseksualnost u dijagnostičko-statističkom priručniku struke. Svoj obol jačanju prava LGTB osoba dala je i Svjetska zdravstvena organizacija koja je 17. Svibnja 1990. godine uklonila homoseksualnost s popisa međunarodne klasifikacije bolesti. Danas se taj dan obilježava kao Međunarodni dan borbe protiv homofobije i transfobije.
